Erdek'in Kurtuluşu

Balıkesir’i, Kaymakam İbrahim Ethem Bey komutasında, 6 Eylül 1922′de kurtaran müfrezeler, burada ikiye ayrılarak harekâtı sürdürdüler. Bir grup, Edremit Körfezi’ne yönelirken, Dr. Numan Bey yönetimindeki diğer grup, Susurluk üzerinden Gönen-Bandırma hattına yöneldi. Yolda Gönen Yıldırım Müfrezesi ile birleşen Millî Müfrezeler, yollarda kendilerine katılan diğer müfrezelerle büyüyüp, Yunan birlikleriyle çatışarak ilerlerken, Millî Ordu’nun, Bursa’yı kurtaran Kocaeli grubunun bir kolu da, Kirmastı üzerinden Bandırma’ya yönelmişti.

Günlerden beri yürüyerek, aç-susuz, yorgun Kocaeli grubu ve 61. Alay, 16 Eylül’de, Akçaköy yakınlarında iki Yunan tümeninin artçılarının pususuna düştü. Savaş, kısa sürede tam bir boğuşma durumunu aldı. Gece, süngü hücumuna geçen birliklerimiz, düşman mevzilerine girdi.

17 Eylül günü, sabaha karşı harekete geçen birliklerimiz, birkaç gündür, sürdürdükleri savaşlarda son derece yorgun ve bitkin ilerlemeye çalışırken, Bandırma’da, bugünkü “Son Kurşun Anıtı” yöresinde, kendilerini “Haydi yavrularım… Haydi aslanlarım… Bandırma’mızı kurtaralım…” diye teşvik eden 61. Alay Komutanı Yarbay Hüseyin Vecihi Bey ve Hücum Taburu Komutanı Binbaşı Süleyman Bey’i şehit verdiler.

Burada ikiye ayrılan birliklerin bir bölümü Bandırma’ya girerken, diğer bölümü, Erdek’e doğru çekilen Yunan güçlerini izlemek amacıyla Erdek’e yöneldile

Bu sırada, bir Yunan alayı, Kapıdağ berzahını kapamış, diğer bir Yunan alayı ise Edincik güneyinde kendileriyle birlikte kaçmakta olan yerli Rum ve Ermenileri koruyorlardı. Birinci Yunan Tümeni, muharebeye katılmadan, Erdek Limanı’nda bulunan gemilere biniyordu. Yunan donanması, top ve makineli tüfek ateşleriyle çekilmekte olan birliklerini koruyordu. Daha sonra, Kapıdağ önünde bırakılan 2. Yunan Tümeni’nin, bir alayını da gemilere çeken düşman, üzerlerine gelen Kocaeli grubu, 61. Alay ve Gönen üzerinden gelen Akıncı Müfrezeleri ile artçı çarpışmalar gerçekleştiren 2. Alay’ını da ateş korumasında gemilere bindirip, bir daha geri dönmemek üzere son kurşunu atarak Anadolu macerasını sona erdirdi.

Yunan fedailerinin, 18 Eylül 1922′de, son direnişlerini yaptıkları tepede Akıncı Müfrezeleri, Kurtuluş Savaşı’nın son şehitlerini verdi. Bandırma’daki bu bölgeye, daha sonra “Ayyıldız Tepe” ismi verildi.

Türklerin çok yaklaşmaları nedeniyle pek çok askeri malzemeyi gemilere yüklemekten vazgeçen ve zaten istim üzerinde bekleyen Yunan gemilerinin

sonuncusu, telâş içinde geminin palamarını balta ile kesmek zorunda kalmıştı. Yunan gemileri, limanda pek çok malzeme bırakarak kaçtılar.

Bu çekilme sırasında, yolda rastladıkları Hacı Ömer oğlu Mustafa Çavuş’u da şehit eden Yunan askerleri, son bir çaba ile mahallelerin arasına dağılarak evleri ateşe verdiler. Son Yunan gemisi limandan ayrılırken, evlerin bir bölümü de yanmaktaydı.

Rum komşularının uyarılarıyla olası bir katliamdan kurtulmak amacıyla bir süredir dağlarda yaşayan Erdekli Türkler, Yunanlıların kaçtıklarını anlayınca geri dönerek, kente girmekte olan Türk Ordusu’nu, dağlarda diktikleri bayraklarla karşıladılar. Dağlardan sırtlarında eşyalarıyla inen Erdekliler, evlerinin yanmış olmasına aldırmadan, kurtuluşlarını büyük bir bayram ile kutladılar.

15 Mayıs 1919′da, Yunanlıların İzmir’i işgaliyle başlattıkları Anadolu macerası, böylece 18 Eylül 1922′de, Erdek’te, gemilerine binip kaçmalarıyla sona erdi.

Erdek’in kurtuluşunu sağlayan Akıncı Müfrezeleri komutanları, Karesi Mebusu Vehbi (Bolak) Bey ile birlikte. (Sağdan sola) Çakırcalı Mustafa’nın kardeşi Osman, Edincikli Tatar Hüseyin Efe, Çerpeşli Hakkı Efendi’nin oğlu Rıfat Efe, Altıparmak Nuri Efe, Çerpeşli Osman Efe, Bostancılı Emin Efe, Kürt Hasan Efe, Kavaklı Hasan Efe, Bacak Hasan Efe, Aydıncıklı Şaban Efe