Tatlısu’nun Tarihi
Köy adını , köyün meydanında ve bir kaç noktasında bulunan Kapıdağ'in derinliklerinden gelen taze ve serin kaynak suyundan alır. Bu su çevre yerleşimlerin belki de yüzlerce yıldır rağbet ettikleri değerde ve özel bir sudur .
Köyün ilk yerleşimcileri , anlatılanlara ve bulduğumuz kaynaklara göre 1720'li yıllarda Orta Ermenistan'dan gelen 60 kisilik Ermeni bir topluluk tarafından bugün bulunduğu yer üzerinde kurulmuştur .Bu dönemde tüm Kapıdağ Yarımadası ( Kyzikos Peninsula –Yarımadası olarak geçer) Rum köylerinden oluşurken yalnızca Armenian Town yani Ermeni Köyü (Armenochori- Bugünkü Tatlısu ) -Ermeni ve Hamamlı Türk köyü olarak kurulmuştur.
( Bu Kaynak : Steve Manistas , Nick Kouzos gibi - 1924 Lozan Azınlıklar Mübadelesi ile bugünkü Karşıyaka o gün adıyla Peramos’dan ayrılan dedelerinin anılarından derledikleri kitaplardan torunların notlardan alıntıdır. Alıntı Orijinal Metin : Out of forty-two villages in Kyzikos, only two were Turkish, the rest were Greek with one Armenian village close to Peramos, (Armenochori). )
24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan ve 6 Ağustos 1924 tarihinde yürürlüğe giren Lozan Antlaşması Azınlıklar
( Antlaşmanın 40. maddesinde şu hüküm yer almıştır: Batı Trakya'daki Türklerle, İstanbul'daki Rumlar dışında, Anadolu ve Doğu Trakya'daki Rumlar ile Yunanistan'daki Türkler'in mübadele edilmeleri kararlaştırıldı.)
Maddesi geregi bugunkü yerleşimci olan bizlerin büyükleri atalarımız mübadil (göçmen) olarak buraya gelmis ve yerlesmistir .Bu nedenle köyün ismi yaslilar arasinda geçtigimiz yillara kadar eski bilinen ismi olan Ermeni Köy(ü) olarak anilmistir. Tıpkı Karşıyaka'ya Perama ( Eski adı Peramos) denilemesi gibi. ..
Koyde o günlerden kalma eski yapılar maalesef yikilmis ve yok olmustur, kimi yıkıntılarını halen görebilme şansı vardır. Örneğin Beşler'lerin evi. Eski fotoğraf sayfalarında 20 yıl önce çekilmiş bu binaların fotoğraflarını bulabilirsiniz. Ayrıca bir kilisenin tamamen yıkıldığı , granit taş ustalığı ile geçinen köyün dere kenarından dağdan gelen taşların taşınmasını sağlayan bir demiryolu bulunduğu ( izleri çocukluğumuzda vardı artık yok oldu ) bilinmektedir .
Tatlısu'ya ayrıca kumsalalrındaki eşsiz un gibi temiz kumu ve buralardan teknelerle kum da alındığı için önceleri Kumliman ismi ile çağrıldığıda belirtilmektedir .
( Kaynak : Kapıdağı Yarımadası ve Çevresindeki Adalar Tarihi ve Arkeolojisi Üzerinde Araştırmalar / Reşit Mahzar Ertüzün)
Yukarıdaki notlar sayfayı ilk oluşturuken derlediğimiz notlardır .
Biz coğrafi genlerimiz üzerinden tarihimize sahip çıkma yolunu seçenlerdeniz, bu nedenle tarihsel geçmişimizde milliyetçi , ırksal ya da dinsel kan bağlarını aramadan bu topraklar üzerinden gelip geçmiş tüm insanları , bu topraklara hayat vermiş , bu topraklardan beslenmiş , bu toprakların o adını veren eşsiz suyunu içmiş tüm insanlarını atalarımız olarak kabul ediyoruz .
Bu nedenle tarihi kaynaklara uzanan geçmişimizi Antik çağların büyük efsanevi denizcileri Argonotlar’a , tüm yarımadaya adını vermiş büyük kral Kyzikos’a , Anadolunun büyük destanı Troy’a , oradan günümüze Osmanlı Beyliklerine , Atatürk’ün eşsiz eseri Cumhuriyete ve onun önemli kazanımlarından Lozan Anlaşması ve sonucunda mübadele ile buraya kadar birleştirebiliyoruz . Bundan sonrasını da biz yazmayı da üstlenerek …
Bu süre içerisinde yazılı kaynak olarak buraya dokunmuş tüm ulaşabildiğimiz notları da tarihimiz olarak kayıt altına almayan çalışıyoruz . Türkiye’de binlercesi olan , yaza ve araştırma geleneği ve alışkanlığının pek gelişmediği bir biçimde isimini belkide çok az kişinin bildiği 300 yıllık bir köye tarih yazıyoruz . Umarız yeterince anlaşılabiliriz.
Bu başlığın alt başlıklarında bu alıntılardan seçmeler ya da belgeler bulabilirsiniz .
İlginiz , desteğiniz ve olursa katkılarınız için şimdiden teşekkürler .
Şeref
( Editör)
Subat 2016